Tag: pop-up

Als je opgroeide in het pre-computertijdperk, dan zul je een boek waarschijnlijk als een fysiek object beschrijven. Een object dat bestaat uit een aantal bedrukte vellen met tekst en afbeeldingen die samengebonden zijn en van een kaft voorzien. Zoiets. Maar iemand die is opgegroeid in een gedigitaliseerde wereld, zal waarschijnlijk eerder denken aan een e-book. Een boekvorm waarbij de tastbare fysieke eigenschap ondergeschikt is geraakt aan de inhoud ervan.

Een van de grote denkers uit de vroeg-Christelijke periode die zich bezig hield met de werking van het geheugen was de theoloog, filosoof en kerkvader Augustinus (354-430 n. Chr). Aan het eind van de 4e eeuw schrijft deze bisschop van Hippo zijn beroemde Confessiones (belijdenissen), een autobiografisch werk dat uit dertien delen (boeken) bestaat. Het 10e boek handelt over ‘Voortgaande overdenkingen over de waarde van bekeringen en de werking van het geheugen.’ In dit boek beschrijft hij het geheugen als “een geweldig paleis …. waar hemel en aarde hem ter beschikking staan …. met alles wat ik in hen heb kunnen waarnemen. Het is de stapelplaats van alle goederen, afzonderlijk en naar soorten gerangschikt”.

In 2012 verscheen van de hand van Joshua Foer het boek ‘Het geheugenpaleis, de vergeten kunst van het onthouden’. De titel van dit boek is vast ontleend aan Augustinus. Maar het gaat verder. Het boek is een culturele geschiedenis van het geheugen, en een studie van de technieken om ons vermogen tot herinneren te beïnvloeden en effectief te trainen. Sommige technieken zijn nieuw, andere gaan terug op eeuwenoude kennis.

Ons ‘geheugenpaleis’ is de opslagplaats van onze ervaringen, waarnemingen en kennis die we op een later moment kunnen gebruiken. Maar hoeveel we daarin precies bewaren, is afhankelijk van ons idee over de noodzaak van dat bewaren. Er zijn namelijk ook externe opslagplaatsen, waar we gebruik van kunnen maken. Denk aan het boek dat we in de kast hebben staan of dat als e-book beschikbaar is, de film die we op dvd hebben of kunnen streamen, de informatie die we op internet kunnen vinden. Als we iets lezen of bekijken denken we daarom al snel dat we het makkelijk nog eens kunnen lezen of bekijken. Uit onderzoek blijkt dat hoe sterker we hiervan overtuigd zijn, hoe vluchtiger we kijken of lezen en hoe slechter we het onthouden. We vergeten sneller wat we zagen of lazen en het kost ons meer moeite om op basis van eigen geheugen de dingen terug te halen in onze herinnering.

De kans dat informatie blijft hangen is dus groter als we ons eigen interne geheugen blijven gebruiken en trainen. De beste manier om dit te doen is om actief met de informatie die we daarin willen bewaren, aan de slag te gaan. Daarvoor bestaan verschillende mogelijkheden.

Herhaling versterkt

Een effectieve methode om informatie te onthouden, is deze uit je hoofd te leren en dit regelmatig te herhalen. Hoe vaker je iets herhaalt, hoe eenvoudiger het wordt om het te onthouden.

Ordenen en visualiseren

Een van de handigste manieren om iets terug te kunnen vinden, is dat je spullen op een vaste logische plek opslaat. Daarvoor kun je je huis in kamers en kasten verdelen. En als je iets zoekt, loop je die kamers in gedachten door en stel je je voor wat je daar hebt ingezet.

Wat voor spullen geldt, geldt ook voor herinneringen. In de meeste geheugentrainingen vormen ordening en visualisatie een essentieel onderdeel. Ordening maakt dat we verbanden kunnen aanbrengen en kunnen associëren. Ordening zorgt er zo voor dat er herinneringen boven komen. Door deze ordeningen te visualiseren kunnen we de herinneringen beter terughalen en vasthouden. Het creëren van je eigen geheugenpaleis is een van de manieren om dat te doen. Maar er zijn meer mogelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan landkaarten, plattegronden, routebeschrijvingen, dagboeken, reisverslagen, schetsboekjes, fotoalbums, agenda’s. Hoe persoonlijker deze zijn en hoe bewuster of met meer precisie ze zijn gemaakt, des te beter ze werken als geheugensteun.

Informatie koppelen aan een fysieke component of handeling

Een derde manier om ons geheugen te trainen, is om informatie en ervaringen te koppelen aan een fysieke component of handeling. Dan beklijven ze beter. Als je een boek leest dat je in handen hebt, onthoud je bijvoorbeeld beter wat erin staat dan dat je een e-book leest. Of, als je op internet leest of ziet hoe je een fietsband plakt, dan onthoud je dit beter als je het in de praktijk een keertje toepast. En, als je het vaker oefent, krijg je het zelfs in je vingers. Je ogen en handen worden dan als het ware je geheugen. Hetzelfde geldt voor heel veel dingen. Bijvoorbeeld voor een recept van een gerecht. Het recept is eenvoudiger te onthouden door het gerecht een keer te maken. En beter nog, door het vaker te maken.

Als je op grond van het voorgaande zoekt naar een effectieve vorm van geheugentraining, dan is het maken en binden van je eigen boek wel een hele goede optie. En vooral het creatief binden.

Bij ‘gewone’ boeken ligt het maakproces in heel veel handen. Elk stukje wordt verzorgd door een eigen discipline. De schrijver, de illustrator, de vormgever, de drukker, de binder, de uitgever. Maar bij het maken van je eigen boek, kun je al deze stappen in eigen hand houden. Door het zelf te doen, activeer je je geheugen en ben je veel beter in staat de dingen te laten zien zoals jij ze hebt onthouden en ze wilt delen met een ander.

Het meest logische onderwerp voor het creatief binden van een boek is een onderwerp wat jij de moeite waard vindt om te bewaren. Eigen herinneringen, voorkeuren, liefdes, smaken, opvattingen. Dingen die je in principe niet op internet of andere externe media terugvindt. Maar die zijn opgeslagen in de krochten van je eigen geheugenpaleis, waarvan jij alleen de sleutel hebt.

Dit boek is voor beginners en gevorderden. Wat moeilijk lijkt, maakt de auteur stapsgewijs inzichtelijk en begrijpelijk waardoor je er ook zelf mee aan de slag kan. Door de vele voorbeelden en foto’s schudt Esther K. Smith je ‘innerlijke boekbinder’ wakker en inspireert je om eigen mooie boeken te gaan maken. Aan de vormgeving van dit boek is veel aandacht besteed. Het is een echt ‘hebbeboek’.

Wil je meer weten over de auteur Esther K. Smith? Neem dan vooral een kijkje op de heel aantrekkelijke website van de Purgaratory Pie Press. Of lees het interview dat werd geschreven bij het verschijnen van het boek in 2008.

• Misschien heb je interesse in dit boek? Klik dan HIER om het (bij bol.com) te vinden.

Dit boek verscheen in 2018 en is geschreven door Hedi Kyle in samenwerking met haar dochter Ulla Warchol. Hedi Kyle is een van de meest bekende innovatieve boekbindsters. Dit boek bevat stap voor stap beschrijvingen van 35 van door haar bedachte boekbindingen. Op de gelijknamige website Art of the Fold krijg je een prachtige impressie van het boek en van het werk van beide auteurs.

• Misschien heb je interesse in dit boek? Klik dan HIER om het (bij bol.com) te vinden.

Als je in de ban bent geraakt van het geheugenpaleis op wiki-how, dan heb je vast ideeën gekregen voor nog meer paleizen. Je zou nog een stapje verder kunnen gaan om te kijken of je van jouw paleis of paleizen een popup versie kunt maken. Er zijn papierkunstenaars die je op hun website of bijvoorbeeld youtube laten zien hoe je zoiets doet. Een daarvan is de bekende papierkunstenaar Elod Beregszaszi. Op zijn website vind je bijvoorbeeld deze popup kaart van de Taj Mahal, met een beschrijving op pdf en een filmpje.

Als je meerdere van dit soort geheugenpaleiskaarten maakt, zou je de kaarten als een stapeltje katernen kunnen beschouwen en er een boekje van maken. Jouw eigen geheugenpaleispopupboekje.

Wil je zelf de Taj Mahal kaart maken of meer voorbeelden zien? Kijk dan op de website Popupology van Elod Beregszaszi.